Hưởng ứng ngày Dân số Thế giới năm 2024

Cán bộ Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tư vấn sức khỏe sinh sản cho phụ nữ trong độ tuổi sinh sản tại huyện Krong Nô

Năm 2024, tròn 30 năm thực hiện Chương trình hành động ICPD, tuy nhiên trên toàn cầu chưa giải quyết hiệu quả, kế hoạch hóa gia đình chưa mang lại hiệu quả; tỉ lệ tử vong bà mẹ liên quan đến thai sản vẫn còn ở mức cao. Theo Quỹ Dân số Liên hợp quốc, mỗi ngày, trên thế giới có khoảng 800 phụ nữ liên quan đến thai sản tử vong vì những nguyên nhân có thể phòng tránh được. Điều này tương đương với hơn 290 ngàn phụ nữ tử vong mỗi năm. Tình trạng bạo lực có ảnh hưởng đến gần 1/3 phụ nữ trên toàn thế giới. Hiện mới chỉ khoảng 55% phụ nữ có khả năng tự đưa ra quyết định về sức khỏe sinh sản và tình dục của mình.

Trong 30 năm qua, Việt Nam đã áp dụng những cách tiếp cận sáng tạo để giải quyết tình trạng bất bình đẳng và thu hẹp khoảng cách về phát triển kinh tế xã hội giữa các vùng và các nhóm dân cư. Việt Nam cũng vừa vượt mốc 100 triệu dân. Tuổi thọ của người dân được nâng cao. Việt Nam đã vượt qua các xu hướng toàn cầu về giảm tỷ lệ tử vong bà mẹ trong 30 năm qua và tỷ lệ sử dụng các biện pháp tránh thai hiện đại đạt mức cao so với các nước trên Thế giới. Công tác dân số - kế hoạch hóa gia đình đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, góp phần to lớn vào công cuộc xây dựng và phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Tốc độ gia tăng dân số đã được khống chế thành công, đạt mức sinh thay thế từ năm 2006, cho đến nay tiếp tục duy trì xung quanh mức sinh thay thế. Cơ cấu dân số chuyển dịch tích cực. Dân số trong độ tuổi lao động tăng mạnh. Từ năm 2007, nước ta bước vào thời kỳ dân số vàng.

Cùng với đó, chất lượng dân số được cải thiện về nhiều mặt. Tuổi thọ trung bình tăng nhanh, cao hơn nhiều nước có cùng mức thu nhập bình quân đầu người. Tình trạng suy dinh dưỡng, tử vong bà mẹ, trẻ em giảm mạnh. Tầm vóc, thể lực người Việt Nam có bước cải thiện. Dân số đã có sự phân bố họp lý hơn, gắn với quá trình đô thị hoá, công nghiệp hóa và yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh.

Công tác tuyên truyền, giáo dục, nhận thức về dân số - kế hoạch hóa gia đình thu hút được sự quan tâm của các cấp, các ngành và toàn dân. Mỗi cặp vợ chồng có 2 con đã trở thành chuẩn mực, lan tỏa, thấm sâu trong toàn xã hội. Dịch vụ dân số và kế hoạch hóa gia đình được mở rộng, chất lượng ngày càng cao.

Bên cạnh những thuận lợi, công tác dân số tại Việt Nam còn gặp phải những khó khăn, thách thức. Việc chênh lệch mức sinh đáng kể giữa các vùng, đối tượng dẫn đến nguy cơ không đạt được mục tiêu duy trì mức sinh thay thế trên phạm vi toàn quốc. Tốc độ già hóa dân số nhanh là thách thức lớn cho phát triển kinh tế và an sinh xã hội nước ta. Tỉ số giới tính khi sinh vẫn luôn ở mức cao. Tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết vẫn chậm khắc phục. Chất lượng dân số, nhất là tại vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn còn hạn chế….sẽ tác động trực tiếp đến đời sống, xã hội và sự phát triên bên vững của đât nước cả trong hiện tại và tương lai.

Hưởng ứng ngày Dân số Thế giới năm 2024, Cục Dân số - Bộ Y tế ban hành văn bản hướng dẫn một sô nội dung truyền thông về chương trình ICPD. Yêu cầu các địa phương chủ động triển khai các nội dung và hoạt động, đảm bảo tiết kiệm, lồng ghép hiệu quả với các hoạt động truyền thông khác tại địa phương, cơ sở. Căn cứ đặc điểm và tình hình thực tế tại địa phương để xác định những nội dung ưu tiên; lựa chọn hình thức triển khai như: mít tinh, diễu hành, tọa đàm, hội thảo, hội nghị; sản xuất các sản phấm truyền thông mẫu; tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng, internet, tổ chức chiến dịch truyền thông lồng ghép và cung cấp dịch vụ phù hợp với từng sự kiện.

Trong đó chú trọng nội dung tuyên truyền về những cơ hội, thách thức của dân số toàn cầu và tại Việt Nam; các nội dung ưu tiên và những nhiệm vụ, giải pháp trong thời gian tới; lợi ích của việc sinh đủ 2 con; chuyển đổi hành vi về giới và bình đẳng giới, không lựa chọn giới tính thai nhi; truyền thông nâng cao vai trò, vị thế của phụ nữ và trẻ em gái trong gia đình, cộng đồng và xã hội; lợi ích và tầm quan trọng của việc tư vấn và khám sức khỏe tiền hôn nhân cho nam/nữ thanh niên; thực hiện tầm soát, chấn đoán, điều trị một số bệnh, tật trước sinh và sơ sinh; phổ biến các quy định của pháp luật về cấm tảo hôn, kết hôn cận huyết thống, tạo sự đồng thuận của các tầng lóp nhân dân và toàn xã hội trong việc thực hiện giảm thiếu tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống; ý nghĩa, tầm quan trọng của chăm sóc và nâng cao sức khỏe cho người cao tuối; các nội dung rèn luyện thân thế, phòng các bệnh thường gặp ở người cao tuổi; cung cấp kiến thức về sức khỏe sinh sản, sức khỏe tình dục phù họp với các nhóm đối tượng đặc thù (vị thành niên, thanh niên, người lao động tại khu công nghiệp, khu chế xuất...) góp phần giảm tình trạng mang thai ngoài ý muốn, giảm phá thai, dự phòng vô sinh và nâng cao chất lượng dân số.

Cục Dân số nhấn mạnh các địa phương cần ưu tiên truyền thông dành cho các nhóm dân cư dễ bị tổn thương, bao gồm người dân tộc thiểu số, người di cư, người khuyết tật và những người bị ảnh hưởng bởi tác động của biến đổi khí hậu. Đồng thời, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy Đảng, Chính quyền, sự tham gia phối hợp của ban, ngành, đoàn thể và hưởng ứng của các tầng lớp nhân dân trong việc tuyên truyền và thực hiện chính sách Dân số./.