Đăk Nông xây dựng lộ trình tiến tới loại trừ sốt rét trên địa bàn toàn tỉnh
Tại Việt Nam, Bộ Y tế đã có Quyết định số 08/QĐ-BYT ngày 04/11/2017 về việc phê duyệt lộ trình loại trừ sốt rét đến năm 2025 và định hướng đến năm 2030. Trong lộ trình loại trừ sốt rét giai đoạn từ năm 2016-2030, Việt Nam có 15 tỉnh gồm có Đà Nẵng, Quảng Ngãi, Thừa Thiên Huế, Quảng Trị, Bình Thuận, Quảng Bình, Đăk Lăk, Bình Định, Quảng Nam, Phú Yên, Khánh Hoà, Gia Lai, Kon Tum, Đăk Nông và Ninh Thuận đã xây dựng lộ trình loại trừ sốt rét. Trong năm 2019, cả nước đã có 25 tỉnh được công nhận loại trừ sốt rét gồm có 01 tỉnh Miền Trung Tây Nguyên (Đà Nẵng), 17 tỉnh miền Bắc và 7 tỉnh miền Nam.
Công tác phòng, chống và loại trừ sốt rét năm 2019 và 9 tháng đầu năm 2020 khu vực miền trung - Tây Nguyên vẫn còn gặp nhiều khó khăn. Đây là khu vực có bệnh sốt rét lưu hành nặng nhất so với các khu vực khác. Nguy cơ lan rộng sốt rét kháng Artemisinin và ACTs. Di biến động dân cư , lực lường đi rừng, ngủ rẫy và giao lưu qua biên giới đã làm cho công tác phòng, chống bệnh sốt rét tại cộng đồng gặp nhiều khó khăn. Nguy cơ sốt rét ác tính và tử vong do sốt rét vẫn còn cao.
Đăk Nông là một trong những tỉnh xây dựng lộ trình loại trừ sốt rét trên địa bàn, dự kiến vào năm 2025 các huyện/thành phố đạt tiêu chí đủ điều kiện loại trừ sốt rét, đến năm 2028 dự phòng sốt rét quay trở lại và đến năm 2030 được chứng nhận loại trừ sốt rét hoàn toàn. Theo báo cáo của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật, trong 9 tháng đầu năm 2020, toàn tỉnh ghi nhận 50 trường hợp mắc sốt rét, giảm 36 trường hợp so với cùng kỳ năm 2019. Trong đó, số ca mắc có giảm nhưng vẫn tập trung ở một số địa phương có số ca mắc cao hàng năm như huyện Tuy Đức và Cư Jut. Hiện trên địa bàn chưa ghi nhận ca bệnh tử vong do sốt rét.
Tỷ lệ ký sinh trùng sốt rét/1000 dân trên địa bàn sốt rét lưu hành (SRLH), đang giảm dần. Trong đó, thành phố Gia Nghĩa và Đăk G'Long có tỷ lệ đạt 0,00/1000 dân, Đăk R'Lấp và Krông Nô 0,01, Đăk Mil 0,03, Đăk Song 0,04, Cư Jut 0,05. Riêng huyện Tuy Đức tỷ lệ ký sinh trùng sốt rét vẫn còn đạt 0,55/1000 dân và dự kiến đây sẽ là địa phương được loại trừ sốt rét sau cùng. Thực hiện lộ trình dự kiến loại trừ sốt rét trong năm 2020 sẽ có thành phố Gia Nghĩa; năm 2021 sẽ có 5 huyện gồm Đăk GLong, Đăk Song, Đăk R'Lấp, Đăk Mil, Krông Nô. Đến năm 2025 sẽ loại trừ sốt rét tại 2 huyện Cư Jut và Tuy Đức.
Ông Bùi Hữu Nam, Chuyên trách chương trình phòng chống sốt rét - Trung tâm Y tế Tuy Đức cho biết, huyện Tuy Đức là địa phương có ký sinh trùng sốt rét lưu hành nặng so với các địa phương khác trên địa bàn toàn tỉnh. Tuy nhiên, số ca mắc sốt rét trong 9 tháng đầu năm 2020 giảm hơn so với cùng kỳ năm 2019. Tính đến ngày 22/10, trên địa bàn huyện chỉ ghi nhận 37 trường hợp và số ca mắc rải rác tại các xã nhưng tập trung chủ yếu ở xã Quảng Trực và xã Đăk Ngo. Tình hình ký sinh trùng sốt rét lưu hành nội địa và sốt rét ngoại lai tương đối cân bằng. Để kiểm soát và làm tốt công tác phòng chống bệnh sốt rét trên địa bàn huyện, trong thời gian qua, Trung tâm Y tế Tuy Đức đã triển khai các biện pháp can thiệp trực tiếp. Đơn vị đã chú trọng triển khai công tác truyền thông nâng cao nhận thức của người dân về phòng chống bệnh sốt rét; Tổ chức họp dân, phát tờ rơi, truyền thông nhóm nhỏ. Thực hiện tẩm màn bằng hóa chất cho người dân, phát kem xua muỗi và tổ chức tập huấn cho cán bộ y tế thôn. Đồng thời, Đơn vị đã phối hợp với Trung tâm Kiểm soát bệnh tật lấy lam chủ động để xét nghiệm phát hiện ca mắc sốt rét tại các vùng có nguy cơ cao.
Để đảm bảo điều kiện được công nhận loại trừ sốt rét ngành Y tế các địa phương cần đảm bảo tiêu chí: trên 3 năm liên tục không ghi nhận ký sinh trùng sốt rét nội địa trên địa bàn tỉnh/huyện tính đến thời điểm đề nghị xét. Đây là tiêu chí bắt buộc các địa phương xây dựng lộ trình loại trừ sốt rét phải đạt được. Điều kiện để loại trừ sốt rét trên địa bàn, các địa phương cần phải xây dựng kế hoạch loại trừ sốt rét, kế hoạch giám sát phòng chống và loại trừ sốt rét, công tác xét nghiệm, kinh phí, vật tư và nguồn nhân lực phòng chống và loại trừ sốt rét luôn ổn định./.
