Những ẩn họa từ việc hút thuốc lá và hút thuốc lá thụ động
Theo ước tính của Tổ chức Y tế Thế Giới, tại Việt Nam có khoảng 50% nam giới và 3,4% nữ giới hút thuốc lá. 26% thanh thiếu niên có độ tuổi từ 15 – 24 hút thuốc lá... Nếu không có biện pháp can thiệp kịp thời, đến năm 2030 sẽ có 10% dân số Việt Nam, tương đương 7,5 triệu người mắc và tử vong do các bệnh về hô hấp và tim mạch. Số người Việt Nam chết do sử dụng thuốc lá sẽ nhiều hơn số người chết do HIV/AIDS, lao, tai nạn giao thông và tự tử cộng lại.
Trong thuốc lá hay thuốc lào có những thành phần như nicotin, cacbon mô nô xít (CO), chất nhựa hắc in, khoảng 7000 chất độc hóa học, 69 chất gây ung thư và các chất phụ gia khác gây độc. Trong đó, hoạt chất chủ yếu của thuốc lá là chất Nicotin, một loại Alcaloid. Hàm lượng Nicotin trong các loại thuốc lá thay đổi từ 2 – 10%. Một số thuốc lào loại tốt có thể chứa đến 16%. Nicotin được sử dụng ở liều thấp, tạo ra sự sảng khoái nhẹ nhàng, làm dịu cơn đói và bớt mệt mỏi. Tuy nhiên nếu dùng lâu dài sẽ gây lệ thuộc và độc hại cho cơ thể, liều cao sẽ gây chết người. Thực nghiệm cho thấy, người lớn có thể chết do dùng khoảng 15 – 20g thuốc lá dưới dạng thuốc nước để thụt tháo đại trực tràng. Trong khi đó trẻ con chỉ cần uống một vài gram đã có thể gây tử vong.
Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ xếp Nicotin vào nhóm có tính chất dược lý gây nghiện chủ yếu tương tự như ma túy Heroin và Cocain. Tác động gây nghiện của Nicotin chủ yếu là trên hệ thần kinh trung ương với sự có mặt của các thụ thể Nicotin trên cấu trúc não. Nicotin tác động lên các thụ thể ở hệ thống thần kinh với các chất dẫn truyền thần kinh dopamine gây nghiện và làm cơ thể gia tăng bài tiết adrenaline - một chất làm tăng nhịp tim, co mạch ngoại vi, ức chế co bóp và tiết chế dịch vị dạ dày.
Khói thuốc lá là nguyên nhân gây ra nhiều bệnh lý nguy hiểm. Bệnh lý ở hệ hô hấp như: viêm mũi mạn tính, viêm họng mạn tính, viêm thanh quản mạn tính, viêm phổi tắc nghẽn, viêm phổi, ung thư xoang hàm, ung thư vòm họng, ung thư thanh quản, ung thư phổi… Bệnh lý hệ mạch máu: bệnh xơ vữa động mạch, bệnh động mạch vành, bệnh thuyên tắc động mạch gây tai biến mạch máu não…Ngoài ra, khói thuốc lá còn gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng sinh sản, quá trình thai nghén ở phụ nữ và sự phát triển của trẻ em.
Hút thuốc là sự thiêu đốt không hoàn toàn các sợi thuốc lá. Hút thuốc lá chủ động là người hút thuốc lá hít khói thuốc lá vào cơ thể. Khi người hút thuốc lá nhả khói ra, những người xung quanh dù không hút thuốc nhưng hít phải lượng khói mà người hút thải ra được gọi là hút thuốc lá thụ động. Những người hút thuốc lá thụ động, đặc biệt là trẻ em có nguy cơ mắc các bệnh lý về Tai - Mũi – Họng rất cao. Ngoài những nguy cơ về bệnh tật, việc hút thuốc lá còn gây ảnh hưởng đến kinh tế gia đình do chi phí để mua thuốc lá; làm gia tăng chi phí chăm sóc y tế từ các bệnh do khói thuốc gây ra.
